เศรษฐกิจใหม่ (New Economy) การบ้านวิชานัยทางสังคมของเทคโนโลยีสารสนเทศ

เศรษฐกิจใหม่ (New Economy)

1. บทนำ

ระบบเศรษฐกิจของโลกปัจจุบันกำลังเปลี่ยนแปลงไปสู่สิ่งที่เรียกว่า “เศรษฐกิจใหม่” หรือ New Economy เนื่องจากผลของการค้าเสรีและการปฏิวัติทางด้านเทคโนโลยี โดยเฉพาะเทคโนโลยี สารสนเทศและระบบอินเตอร์เนต ส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในทุกส่วนของสังคม ไม่ว่าจะเป็นเศรษฐกิจ การศึกษา การเมือง และสังคม ระบบเศรษฐกิจดังกล่าวมีชื่อเรียกที่แตกต่างกันมากมาย เช่น New Economy Knowledge-based Economy Digital Economy และ Information Economy เป็นต้น ซึ่งมีความหมายที่แตกต่างกัน ซึ่ง New Economy หมายถึง เศรษฐกิจที่พึ่งพิงหรือขึ้นอยู่กับความรู้และความคิด ซึ่งปัจจัยสำคัญในการสร้างงานและมาตรฐานความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น คือ ความคิดใหม่ๆ และเทคโนโลยีที่มาพร้อมกับสินค้าและบริการ หรืออาจหมายถึงเศรษฐกิจที่อยู่ภายใต้กฎเกณฑ์ของความเสี่ยง ความไม่ แน่นอน และความเปลี่ยนแปลง

2. ความแตกต่างของเศรษฐกิจเก่าและเศรษฐกิจใหม่

ระบบเศรษฐกิจทั้งหมดที่กล่าวถึงข้างต้นอาจเรียกรวม ๆ กันได้ว่าเป็นเศรษฐกิจใหม่ หรือ New Economy ซึ่งมีลักษณะแตกต่างจากระบบเศรษฐกิจแบบเก่าอย่างมาก กล่าวคือ ในอดีตการที่ธุรกิจจะสามารถแข่งขันได้นั้น จำเป็นต้องมีการพัฒนาคุณภาพสินค้าให้ได้ตามมาตรฐานของตลาด และให้ความสำคัญกับการลดต้นทุนในการผลิต โดยการย้ายฐานการผลิตไปยังประเทศที่มีค่าแรงในระดับต่ำ ซึ่งจะส่งผลให้ต้นทุนการผลิตลดลง อย่างไรก็ตาม ในเศรษฐกิจใหม่นี้ ความรู้ความสามารถของบุคคล และการใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่จะมีความสำคัญในการดำเนินธุรกิจที่ไร้พรมแดน โดย โรงงานที่เคยผลิตสินค้าได้ 300 ชิ้นใน 1 วัน อาจจะสามารถผลิตได้ถึง 600 ชิ้นใน 1 วัน การเกษตรที่ไม่สามารถคาดการณ์ผลผลิตต่อพื้นที่ได้เนื่องจากตัวแปรทางด้านลมฟ้าอากาศ ก็จะสามารถกำหนดปริมาณผลผลิตต่อพื้นที่ได้อย่างแม่นยำ เป็นต้น สำหรับความแตกต่างระหว่างเศรษฐกิจเก่าและเศรษฐกิจใหม่นั้น สามารถแสดงได้ดังนี้

ประเด็น	เศรษฐกิจเก่า	เศรษฐกิจใหม่
1. ลักษณะของเศรษฐกิจ
- ตลาด	ไม่เปลี่ยนแปลงมากนัก	เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว
- ขอบเขตการแข่งขัน	ระดับชาติ	ระดับโลก
- รูปแบบองค์กร	แบบแบ่งสายงาน	แบบเครือข่าย
- การกระจายตัว ทางภูมิศาสตร์ของธุรกิจ	ต่ำ	สูง
- การแข่งขันระหว่างภูมิภาค	ต่ำ	สูง
2. ภาคอุตสาหกรรม
- กระบวนการผลิต	การผลิตจำนวนมาก	การผลิตแบบยืดหยุ่น
- ปัจจัยหลักในการผลิต	ทุน/แรงงาน	นวัตกรรม/ความรู้
- ปัจจัยหลักทางเทคโนโลยี	จักรกล	ดิจิตอล
- ปัจจัยความได้เปรียบ ในการนำสินค้าเข้าสู่ตลาด และต้นทุน	ต้นทุนต่ำลง จากการประหยัดจากขนาด	นวัตกรรม คุณภาพ ความเร็ว
- ความสำคัญของงาน วิจัยและนวัตกรรม	ปานกลาง	สูง
- ความสัมพันธ์กับกิจการอื่น	ไม่มี	พันธมิตร และความร่วมมือ
ประเด็น	เศรษฐกิจเก่า	เศรษฐกิจใหม่
3. แรงงาน
- นโยบายหลัก	การจ้างงานเต็มที่	ค่าจ้างและรายได้สูงขึ้น
- ทักษะ	ความเชี่ยวชาญเฉพาะด้าน	ความรู้และทักษะกว้าง
- พื้นฐานการศึกษา	มีทักษะ	เรียนรู้ตลอดชีวิต
- ความสัมพันธ์ระหว่าง ฝ่ายแรงงานกับฝ่ายบริหาร	แบบฝ่ายตรงข้าม	แบบความร่วมมือ
- รูปแบบการจ้างงาน	มีเสถียรภาพ	มีทั้งความเสี่ยงและโอกาส
4.รัฐบาล
- ความสัมพันธ์ระหว่าง รัฐบาลและเอกชน และการสร้างนวัตกรรมใหม่	รัฐกำหนดความต้องการ	รัฐสนับสนุนการเจริญเติบโต
- กฎระเบียบ	รัฐบังคับและควบคุม	อาศัยกลไกตลาด มีความยืดหยุ่น

3. สรุปลักษณะสำคัญของเศรษฐกิจใหม่ (New Economy)

- ระบบเศรษฐกิจใหม่ จะเป็นเศรษฐกิจฐานความรู้ อาศัยฐานความรู้และการเรียนรู้ตลอดชีวิต

- ระบบเศรษฐกิจโลกและเศรษฐกิจไทย จะมีการเปลี่ยนแปลงอย่างสลับซับซ้อนและเชื่อมโยงกันมากขึ้น อันเนื่องจากเทคโนโลยีที่ทันสมัย

- จะมีการเคลื่อนย้ายเงินทุน และการลงทุนในต่างประเทศอย่างเสรี

- มีการขยายตัวของระบบการค้า ผู้ผลิตและผู้บริโภคเข้าถึงกันได้รวดเร็ว รูปแบบการขายตรงระหว่างผู้ผลิตและผู้บริโภค โดยไม่ผ่านคนกลางจะมีมากขึ้น

- เกิดเครือข่ายทางธุรกิจ เชื่อมโยงทั่วโลก

- การรวมกลุ่มทางเศรษฐกิจ ระดับภูมิภาค โดยมุ่งหวังการประสานประโยชน์ เพื่อนำไปสู่การมีศักยภาพในการแข่งขัน ในระดับประเทศ และสร้างพลังต่อรองในระดับภูมิภาคจะมีมากขึ้น

- การแข่งขันทางธุรกิจจะขยายระดับจากภายในประเทศ เป็นระดับประเทศ ระดับภูมิภาค และระดับโลก

- ระบบเศรษฐกิจใหม่ จะเป็นระบบเศรษฐกิจที่ใช้ความรู้และนวัตกรรมใหม่ เป็นปัจจัยหลัก ในการก่อให้เกิดความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจและการพัฒนาที่ยั่งยืน

- เทคโนโลยีเปลี่ยนจากระบบเครื่องจักรกลเป็นระบบสมองกล

- เศรษฐกิจใหม่ จะมีความเป็นพลวัตสูง ด้านการตลาดจะมีการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา อันเนื่องจากการแข่งขันที่สูงขึ้น

- การแข่งขันจะขึ้นอยู่กับคุณภาพและความแปลกใหม่ รวมทั้งการเข้าถึงความต้องการของลูกค้าและความรวดเร็ว

- รูปแบบการบริหารงานองค์การจะเป็นลักษณะเครือข่าย

- การผลิตสินค้าจะเน้นผลิตสินค้า ที่มุ่งเจาะกลุ่มตลาดเป้าหมาย

- เป็นระบบที่ต้องการแรงงานที่มีความรู้และทักษะกว้างขวาง รวมทั้งเป็นแรงงานที่มีการเรียนรู้ ตลอดชีวิต

การจ้างแรงงานจะเป็นการจ้างตามกลไกตลาดที่เน้นผลงาน/ชิ้นงานเป็นหลัก